Vata, pitta i kapha w pracy. Wskazówki

Według tradycji wedyjskiej każdy z nas ma na ziemi konkretną misję do spełnienia tzw. dharmę. Już w chwili narodzin otrzymujemy zestaw cech, talentów i predyspozycji, które mają nam ułatwić znalezienie kierunku oraz urzeczywistnienie naszej dharmy. Niestety często pod wpływem sugestii rodziców, grona rówieśniczego czy po prostu aktualnej mody wybieramy zawód czy rodzaj pracy, które może da nam pewność finansową czy uznanie społeczne, ale w których nie będziemy nigdy do końca szczęśliwi i życiowo spełnieni. Największą radość daje to, co wykonujemy z łatwością i pasją, gdy w naturalny sposób wykorzystujemy swoje talenty. Wówczas wszystko nabiera cudownej lekkości, nie ma oporu wewnątrz nas ani zbytniego tarcia między nami i otaczającym nas światem. Siłą rzeczy osiągamy lepsze wyniki i zachodzimy zdecydowanie dalej. Jesteśmy wówczas zwykle także zdrowsi, bo wykonywane zajęcia nie generują w nas nadmiernego stresu i negatywnych emocji.

Nawet jeśli twoje aktualne zajęcie nie jest do końca zgodne z twoim prakriti lub praca nie daje ci większej satysfakcji, ale chwilowo nie masz innego wyboru, dzięki ajurwedyjskim zaleceniom dla poszczególnych dosz możesz zwiększyć zadowolenie i zmniejszyć ilość odczuwanego stresu w pracy. Ajurweda udziela precyzyjnych wskazówek, w jakim rodzaju i otoczeniu pracy oraz w jakich zawodach będziesz czuć się najlepiej. W tym poście postaram się przybliżyć styl pracy vaty, pitty oraz kaphy, przedstawić ich naturalne skłonności i mocne strony oraz zaprezentować wskazówki równoważące poszczególne dosze w środowisku ich pracy. Znajomość stylu pracy poszczególnych dosz pozowoli ci także lepiej zrozumieć motywy działania współpracowników, podwładnych i przełożonych, dzięki czemu będziesz mogła efektywniej kształtować relacje z nimi czy rozdzielać zadania w zespole.

Jeśli jeszcze nie ustaliłaś swojej doszy przewodniej, podpowiedzi dostarczy niniejszy artykuł oraz post https://orientnawitalnosc.pl/vata-pitta-kapha-jakim-typem-jestes/.

Dosze w miejscu pracy

Ajurweda uświadamia, że nasza odmienność jest naszym największym skarbem i wszystko, co tworzy natura ma czemuś służyć. Wyobraźmy sobie świat złożony wyłącznie z ludzi w typie pitta. Ogień ambicji i rywalizacji szybko zmieniłby Ziemię w arenę ciagłej walki i wiecznej wojny o wpływy. Gdyby światem zawładnęli wyłącznie ludzie idei reprezentowani przez typ vata, zapewne panowała by różnorodnośc pomysłów, ale brakowałoby siły, która by je skutecznie wcielała w życie. Potrzeba bezpieczeństwa i stabilności ludzi zdominowanych przez energię kapha z kolei, nie popychałaby świata naprzód, bo panowałoby powszechne przeświadczenie, że jest dobrze tak jak jest i żadne zmiany nie są potrzebne. Na świecie są zatem potrzebni różni ludzie, o różnym zestawie cech i domunujących w nich energiach, bo tylko w ten sposób zapewniona jest równowaga. Naszym zadaniem jest dostrzeżenie naszych mocnych stron, pielęgnowanie ich i w miarę możliwości wykorzystanie ich tam, gdzie sa one najbardziej potrzebne. Skupianie się na brakach po prostu nie ma większego sensu. Tylko jeśli umiejętnie będziemy się ze sobą obchodzić, dbać o zachowanie wewnętrznej równowagi i ofiarowywać światu to, co w nas najlepsze, mamy szansę stać się najlepszą wersją siebie i trwale cieszyć sie uczuciem osobistego spełnienia.

Przyjrzyjmy się teraz dokładniej, jak dosze wpływają na nasze zachowania i talenty w praktyce oraz jak zrównoważyć ich wpływ, by wieść bardziej szcześliwe i satysfakcjonujące życie zawodowe.

Vata

Vata znajdująca się pod silnym wpływem żywiołu powietrza myśli szybko, jest bystra, komunikatywna i entuzjastycznie nastawiona do nowych pomysłów. Szybko adaptuje się do nowych warunków i wykazuje elastyczność w swoim podejściu. Z łatwością i entuzjazmem rozpoczyna nowe projekty, ale czasem brakuje jej wytrwałości by skończyć to, co zaczęła. Zbyt żmudne i monotonne zadania szybko ją męczą.

Osoby o tej konstytucji są z reguły najbardziej ze wszystkich dosz podatne na stres. Nawet jeśli wykonują pracę, do której są najbardziej predestynowane czyli zawody kreatywne lub o charakterze umysłowym, mogą reagować niepokojem i nerwowością w sytuacji zbytniego obciążenia pracą. Typ vata czuje się najlepiej na stanowiskach z umiarkowaną ilością obowiązków, w których nie doświadcza nadmiernego obciążenia psychicznego czy fizycznego. Umysły zdominowane przez żywioł vata są z natury ciekawe świata i twórcze. Vata ze swoją mnogością pomysłów jest w stanie stworzyć coś z niczego. Najbardziej motywują ją zadania, w których panuje różnorodność, pojawiają się zmiany, które są dla niej nowe, mają działanie stymulujące, w których pozostawia się jej pole do manewru i w których może cieszyć się dużą dozą wolności. Rozkwitnie w zawodach i na stanowiskach w których będzie mogła eksperymentować i eksplorować konkretne dziedziny i interesujące ją tematy.

Jej nadmierny entuzjazm czasem powoduje, że przyjmuje na siebie zadania i składa obietnice, które później trudno jej dotrzymać. Jej pracą zwykle kierują przypływy i odpływy energii, które trudno przewidzieć. Gdy sytuacje nie układają się po jej myśli reaguje niepokojem.

Zalecenia dla vaty

Osoba w typie vata powinna zawsze mieć na uwadze zasadę umiarkowania. Wszelki nadmiar lub niedomiar obowiązków i odpowiedzialności, zbyt dużo czynników rozpraszających czy robienie wielu rzeczy naraz będzie pogłębiać jej nerwową naturę.

Powinna zwracać szczególną uwagę na:

• dobrą atmosferę w pracy i zapewnić przytulność pomieszczeniom, w których pracuje;
• dopływ świeżego powietrza w pokoju;
• powinna wystrzegać się w pokoju zimnego, fluorescencyjnego oświetlenia;
• unikać głośnych i pełnych rwetesu pomieszczeń, siedzieć w miejscach zapewniających spokój;
• unikać zbyt suchego i chłodnego powietrza oraz klimatyzacji;
• chociaż vata zwykle dobrze odnajduje się w bałaganie, powinna przed opuszczeniem miejsca pracy posprzątać lub chociaż złożyć swoje papiery w jedno miejsce. Porządek na biurku pomoże jej się skupić;
• gdy czuje, że ogarnia ją nadmierny stres, powinna zrobić krótką przerwę, przejść się chwilę na świeżym powietrzu lub głęboko oddychać. Oddech “anulom vilom” wykonywany przez co najmniej 5 minut doskonale wyciszy rozproszony umysł i uspokoi system nerwowy vaty;
• powinna robić regularne przerwy i nigdy nie zapominać o lunchu. Żeby wydajnie pracować ciało potrzebuje paliwa i regeneracji. Raczej nie dla niej są kanapki czy lekkie i zimne sałatki i przekąski. Najlepiej, gdyby w porze lunchu jadała coś ciepłego i treściwego np. zupę;
• powinna mieć pod ręką zdrowe przekąski jak owoce lub orzechy, po które będzie mogła sięgać, gdy ogarnie ją spadek energii,
• wystrzegać się kawy i napojów z kofeiną, za to regularnie nawadniać organizm herbatkami ziołowymi lub ciepła wodą z cytryną;
• dbać o regularność, z góry organizować i planować swoją pracę. Zrównoważony harmonogram pozwoli optymalnie rozłożyć energię vaty i opanować jej skłonność do realizacji coraz to nowszych pomysłów i kończenia zadań na ostatnią chwilę;
• nagłe przypływy energii powinna wykorzystywać do realizacji najcięższych obowiązków;
• pamiętać, by siedzieć zawsze w wyprostowanej pozycji. Pomoże to vacie nie tylko lepiej skupić myśli i mieć poczucie większej kontroli, ale także zapobiegnie bólom pleców i stawów, do których ma naturalne skłonności. Odpowiednie ćwiczenia rozciągające pleców i stawów wykonywane przy biurku raz dziennie pomogą złagodzić skutki stresu;
• powinna dbać o utrzymywanie stałego planu dnia w pracy. Pierwsze godziny pracy, kiedy aktywna jest statyczna energia kaphy może na przykład przeznaczać na rutynowe zadania jak sprawdzanie maili, po godzinie 10:00, gdy dominuje pora pitty, poświęcać czas zadaniom wymagającym dużej koncentracji, a popołudnia będące domeną vaty przeznaczać na pracę twórczą, rozwijanie pomysłów i opracowywanie ogólnych planów i koncepcji.

Jeśli nie jesteś w stanie uniknąć zadań pogarszających stan twojej doszy w pracy, spróbuj chociaż wyrównać ten deficyt w domu. Pielęgnuj regularność i przestrzegaj stałych pór spożywania posiłków, snu, ćwiczeń czy czasu poświęcanego rodzinie i znajomym. Odżywiaj swoje ciało ciepłymi, wilgotnymi, ciężkimi i lekko tłustymi w teksturze pokarmami, regularnie masuj skórę ciepłym olejem i zapewniaj ciału regularny, spokojny ruch, który ureguluje twoją zmienną naturę.

Zawody najodpowiedniejsze dla vaty

Vata najlepiej sprawdza się w zawodach i dziedzinach kreatywnych jak sztuka, muzyka, taniec, design, reklama, pisarstwo czy fotografia. Osoby vata są też zwykle dobrymi nauczycielami, filozofami, przywódcami duchowymi czy wynalazcami. Jeśli wybrały inną ścieżkę zawodową to dla swojego własnego dobra powinna szukać takiej pracy, która w jak największym stopniu spełni warunki opisane w poprzednim akapicie.

Pitta

Osoby w typie pitta są energiczne i lubią rywalizować z innymi. Jeśli znajdują się w stanie równowagi są realistami twardo stąpającymi po ziemi, sprawdzają się w roli lidera, planera, organizatora. Lubią przejmować odpowiedzialność i podejmować decyzje. W sytuacjach braku wewnętrznej równowagi mogą jednak stać się agresywne lub zbytnio zadufane w sobie. Ponieważ ich natura jest gorąca szybko może przekształcić się ona w takie emocje jak złość, irytacja, frustracja czy uraza. Pitta jest jak ogień i tak jak on jest gorąca, intensywna, dogłębna, promieniująca, jasna, mobilna, ekspansywna i lekka. Pittę najbardziej motywuje posiadanie i realizacja konkretnego celu, wyzwanie, działanie i coś, w co mogłaby się głęboko zaangażować, przetrawić, zrozumieć i przyswoić.

Pitta potrzebuje pracy, by do czegoś dojść, jest zorientowana na osiągnięcie celu i lubi działać według jasno określonego planu. Dobrze pracuje jej się pod umiarkowaną lub dużą presją czasu. Lubi badać i eksperymentować, ale musi to mieć konkretną korzyść i robi to w znacznie większym skupieniu niż vata. Osoby pitta lubią wzmacniać swoją pozycję przez wyzwania, rywalizację, podejmowanie decyzji i przezwyciężanie problemów, jednak nadmiar tych obowiązków może powodować u nich skłonność do niecierpliwości, szybkiej irytacji i dominacji.

Osoby pitta są z natury ambitne i wymagające wobec swoich kolegów i podwładnych. Mają skłonność do krytycyzmu, jednak na zewnątrz raczej zawsze będą się za nimi wstawiać i je bronić.

W roli lidera wykazują duży entuzjazm i zapalczywość, potrafią przekonać każdego do swojej wizji. Kierują się zdrowym rozsądkiem, logiką i spostrzegawczością. Wytrzymałość, dyscyplina i determinacja pozwalają im skutecznie osiągać wytyczone cele.

Pitta łatwo koncentruje się na pracy. Skupia się na tym, by załatwić konkretną sprawę i czerpie satysfakcję z faktu ukończenia zadania czy osiągnięcia zamierzonego celu. To ją motywuje. Nie lubi, gdy coś lub ktoś przerywa lub uniemożliwia jej ukończenie zadania, które aktualnie wykonuje, nie lubi też, gdy nie otrzymuje odpowiedzi w wyznaczonym przez nią czasie. Ponieważ często zajęta jest realizacją własnych celów i zadań, czasem zapomina o komunikacji ważnych kwestii i planów ze współpracownikami, co może utrudniać pracę i posuwanie się naprzód i rozsierdzić niecierpliwą pittę. Powinna ona pamiętać o należytej komunikacji, ćwiczyć cierpliwość i wyrozumiałość wobec pracowników i samej siebie.

Zalecenia dla pitty

Osoby w typie pitta są krytyczne wobec siebie oraz mają skłonność do perfekcjonizmu i powinny pracować nad większą wyrozumiałością zarówno wobec siebie jak i innych. Dla własnego dobra muszą nauczyć się czasem przegrywać i poskramiać nadmiar ambicji.

Pitta powinna nauczyć się przyjmować i akceptować odmienny punkt widzenia oraz nauczyć się cierpliwości. Jeśli czuje, że ogarniają ją emocje powinna robić przerwy, by ochłonąć i móc spojrzeć na problem chłodniejszym okiem. Dobrze, by poskramiała swoją nadmierną kłótliwość i skłonność do swarów i nie narzucała swojej opinii innym. Praca jest ważna, ale jeśli zrobisz z niej najważniejszą część swojego życia lub narzucisz zbyt szybkie tempo może łatwo skończyć się to dla ciebie wypaleniem zawodowym.

Wyzwania, współzawodnictwo, możliwość podejmowania decyzji i rozwiązywanie problemów motywują pittę, ale musi ona pamiętać, że nadmiar obowiązków zaostrzy wrodzoną niecierpliwość, skłonność do szybkiej irytacji i dominacji. Aby wydobyć z siebie, to co najlepsze, pitta powinna w pracy zwracać uwagę na następujące aspekty:

• utrzymywać chłodniejszą temperaturę w pomieszczeniach, w których przebywa, często je wietrzyć, a w czasie upałów korzystać z klimatyzacji;
• unikać zażartej rywalizacji;
• praktykować współczucie dla siebie, swoich kolegów i przełożonych;
• doceniać podwładnych i uświadamiać im, dlaczego chce, by dana rzecz była zrobiona w konkretny sposób;
• dawać dojść do głosu i słuchać współpracowników, otworzyć się na argumenty innych;
• dać sobie prawo do odpoczynku i wygospodarowywać czas na robienie rzeczy dla własnej przyjemności;
• pić wodę mineralną i chłodne (ale nie mrożone) napoje;
• unikać kawy, szczególnie jeśli ma skłonność do zgagi i nadkwasoty,
• robić przerwę na lunch i zadbać o pożywny posiłek. W jej przypadku spawdzą się przekąski i dania w temperaturze pokojowej. Zbyt gorące mogą zaostrzyć jej ognistą naturę.

Poza pracą pitta powinna skupić energię na pielęgnowaniu kontaktu z rodziną i bliskimi jej ludźmi, robić rzeczy i uprawiać sporty, które sprawiają jej radość. Gdy jest w domu, nie powinna myśleć o pracy ani tym bardziej zabierać jej do domu. Najlepsze dla niej są posiłki w których dominuje słodki, gorzki i cierpki smak, powinna za to unikać ostrych i rozgrzewających przypraw i dań.

Zawody najodpowiedniejsze dla pitty

Ludzie z dużą ilością energii pitta sprawdzą się najlepiej w sportach wyczynowych, jako prawnicy, finansiści, politycy, lekarze chirurdzy oraz w innych dziedzinach na kierowniczych stanowiskach.

Kapha

Osoby mające w ciele najwięcej energii kapha są z natury powolne, ciężkie, stałe w uczuciach, można na nich polegać, są solidne, wspierające i kochające. Jeśli ich energia jest zrównoważona odznaczają się dużą siłą i wytrzymałością. Te cechy najlepiej sprawdzają się na stanowiskach zapewniających płynne funkcjonowanie i płynny przebieg procesów w firmie. Jeśli jednak zbytnio ugruntują się w pracy mogą łatwo popaść w stan samozadowolenia, bierności, zaborczości i skłonności do gromadzenia. I wcale nie mają woli ani ochoty tego zmieniać, nawet gdy byłoby to dla nich korzystne. To, co przede wszystkim motywuje osoby kapha to potrzeba bezpieczeństwa i stabilności, spokoju, komfortu i spójności.

Kaphę cechuje wytrwałość i niezawodność i chociaż jej tempo pracy może czasem niektórym wydawać się zbyt powolne, wszystko co robią jest dogłębnie przemyślane. Powoli, ale za to z dużą pewnością i skutecznością radzą sobie z przezwyciężaniem większych problemów. Pracują metodycznie, są zdyscyplinowane i wytrwałe. Lubią pracować według ustalonego planu i zwykle są niechętne wszelkim zmianom i nowym pomysłom. Wyróżnia je za to empatia, oddanie pracy i opiekuńczość, które pozwalają jej zaskarbić sympatię klientów, kolegów i podwładnych.

Zalecenia dla kaphy

Nadmiar nudy, powtarzalność i brak ruchu w pracy może powodować u kaphy uczucie sztywności i ospałość. Dlatego jak żadna inna dosza kapha potrzebuje motywacji i stymulacji. Zmiana otoczenia i wyzwania są czynnikami, które przywracają kaphie równowagę i powinna im się świadomie poddawać, nawet gdyby mały ją one wytrącić z wewnętrznej strefy komfortu.

Ajurweda zaleca osobom kapha:

• wdrożenie różnorodności, która pomoże jej przezwyciężyć tendencję do popadania w rutynę;
• powinna przyjmować i sama tworzyć sobie wyzwania, np. poszukać i zapisać się od czasu do czasu na jakieś szkolenie, które wzbudza w niej zainteresowanie;
• być bardziej otwarta na propozycje zmian, nie zapominając jednak o zakomunikowaniu swoich potrzeb;
• ponieważ zbyt emocjonalnie przywiązuje się do ludzi i sytuacji, powinna traktować zmiany z większą lekkością i zostawiać innym czasem sposobność do odetchnięcia od swojego towarzystwa;
• przy każdej okazji powinna ruszać się w pracy, zamiast dzwonić do kolegów z biura, przejść się do ich pokoju, zamiast wjeżdżać windą, wejść po schodach;
• w porze lunchu dobrze jej zrobi chociaż krótki spacer po okolicy;
• powinna unikać podjadania, sięgania po słodycze i niezdrowe przekąski oraz objadania się w pracy;
• negatywnie działa na nią zimne światło jarzeniówek;
• ponieważ kapha łatwo marznie i ma skłonność do infekcji zatok, powinna wystrzegać się zbyt zimnego nawiewu klimatyzacji lub najlepiej ją wyłączyć;
• powinna bronić swojego stanowiska i wartości, nauczyć się wyznaczać i szanować swoje granice;
• regularne porządkowanie biurka i biura pomoże jej radzić sobie z jej naturalną skłonnością do ciągłego gromadzenia rzeczy;
• jeśli pracuje w domu, powinna wystrzegać się pracy w łóżku lub na kanapie, ma bowiem zbytnią skłonność do zasypiania.

W codziennym życiu unikaj rutyny, zmieniaj nawyki i przyzwyczajenia. Zrób coś czasem inaczej. Zrób coś nowego. Spożywaj lekkie, suche i dobrze przyprawione pokarmy i poskramiaj chęć przejadania się. Unikaj słodyczy, nabiału i mięsa. Ćwicz kilka razy w tygodniu. Najlepszy dla ciebie będą sporty w szybkim, stymulującym krążenie tempie jak aerobik, jogging czy sporty walki. Więcej na temat najlepszych dla ciebie form ruchu znajdziesz w tym artykule. Polecam też post o zaleceniach dietetycznych dla poszczególnych dosz.

Zawody najodpowiedniejsze dla kaphy

Kapha dobrze sprawdza się w zawodach opieki np. medycznej, ogrodnictwie, w pracach manualnych i fizycznych, obsłudze klienta lub na stanowiskach, w których zarządza się lub tworzy struktury (administracja) lub pozycjach wymagających ustrukturyzowanych metod pracy i powtarzalności. Ich wspierająca i metodyczna natura czyni z nich również dobrych pedagogów i nauczycieli.

Zakończenie

A jakim typem jesteś Ty? Co Cię najbardziej motywuje w pracy? Możliwe, że jesteś typem mieszanym i dostrzeżesz w sobie wzorce zachowań charakterystyczne dla dwóch lub nawet trzech dosz, zależnie od sytuacji.

Osobiście wydaje mi się, że pewne rodzaje pracy narzucają niejako energię wymaganą do realizacji konkretnych zadań, ale zauważam, że jeśli ta energia nie do końca do ciebie pasuje, pojawi się w tobie jakiś rodzaj oporu, dyskomfortu, bo energia ta zwyczajnie nie współgra z twoją naturą. A im więcej takich spornych sytuacji, tym więcej w tobie konfliktu i niezadowolenia. Także ludzie, z którymi pracujesz są ważni, bo albo równoważą twoją energię, albo ją nadmiernie potęgują, albo nadmiernie tłumią. W zarządzaniu firmą chodzi o to, by tak dobierać zespoły i personel, by te energie ze sobą współgrały i żeby nie następował długookresowy niedobór lub zbytni nadmiar żadnej z nich. Tylko wtedy przedsiębiorstwo może liczyć na długotrwały i zrównoważony wzrost.

W zasadzie całe życie to gra energii, które albo się równoważą, albo potęgują swoją siłę i gdy zbytnio skumulują się w nadmiarze rodzi się wybuch lub rewolucja. Podobne zasady mają miejsce w twoim organiźmie, który jest miniaturową wersją wszechświata. Jeśli nastąpi nadmiar pewnych cech, zachwiana zostanie twoja równowaga, będziesz wybuchać i doświadczać niestabilności emocjonalnej. Właśnie w tym zdaniu zawiera się cała idea ajurwedy, która jest jednocześnie podstawową zasadą funkcjonowania świata.