Ajurwedyjska pielęgnacja włosów w 3 krokach

Hinduski słyną z mocnych, gęstych, błyszczących i zdrowych długich włosów. Częściowo jest to zasługa genów, ale w dużej części są one wynikiem wielowiekowej tradycji pielęgnacyjnej wywodzącej się z nauk wedyjskich i przekazywanej przez tysiąclecia z pokolenia na pokolenie.

Ajurwedyjska dbałość o włosy opiera się w przede wszystkim o stosowanie naturalnych, bogatych w odżywcze substancje olejów roślinnych oraz ziół, które delikatnie oczyszczają skórę głowy i włosy, zapewniając im jednocześnie leczniczy, odżywczy i wzmacniający efekt.

Na wygląd naszych włosów według ajurwedy ma wpływ nie tylko ich pielęgnacja, ale także lub przede wszystkim dieta i styl życia. Stan naszych włosów jest tylko odzwierciedleniem tego, co dzieje się w naszym organizmie. Jeśli stan dosz nie znajduje się w równowadze, po pewnym czasie odbije się on również na wyglądzie i zdrowiu naszych włosów i całego organizm. Zaczniemy doświadczać problemów typowych dla zaburzonej doszy jak np. suchość, wypadanie czy łupież.

Sprawdźmy, jak wyglądają włosy poszczególnych typów osób oraz typowe problemy świadczące o zaburzeniu konkretnych dosz.

Trzy rodzaje włosów według ajurwedy

Podstawowe trzy siły – vata, pitta i kapha zawiadują aktywnością całego organizmu i wpływają także na wygląd oraz stan naszych włosów. To, jaka lub jakie dosze dominują w ciele i umyśle określa typ i wygląd włosa. W ajurwedzie rozróżnia się zasadniczo trzy rodzaje włosów: włosy vata, pitta i kapha.

Włosy vata

Ten rodzaj włosa występuje, gdy twoje prakriti jest zdominowane przez energię vata. Włosy osoby w tym typie są z reguły cienkie, proste lub falowane i mają wysoką porowatość. Często układają się w nieregularny sposób, wywijają się w różnych kierunkach. Tak jak vata są lekkie, szorstkie i mają skłonność do puszenia i przesuszenia. Jeśli dodatkowo energia vata w organizmie jest nasilona, może pojawić się problem suchej, swędzącej i łuszczącej się skóry głowy wynikającej z niewystarczającej produkcji sebum. To z kolei powoduje nadmierne przesuszenie samego włosa, skłonność do rozdwajania się końcówek, ich łamiania i wypadania.

Włosy pitta

Ten rodzaj włosa jest charakterystyczny dla osób w typie pitta. Pitta jest odpowiedzialna za aktywność metaboliczną włosa oraz reguluje produkcję barwnika i białek, z jakich składa się włos.

Włosy osoby pitta są z reguły proste i miękkie. Odznaczają się średnią gęstością i grubością. Jeśli jednak dochodzi do zakłóceń w obrębie tej doszy, pojawiają się problemy z przedwczesnym siwieniem, zatykaniem się ujścia mieszków włosowych i infekcjami bakteryjnymi w ich obrębie, pojawiają się stany zapalne, skłonność do zaczerwienień i podrażnień oraz łysienia i wypadania włosów.

Włosy kapha

Ten typ włosa charakteryzuje osoby z przewagą kapha w prakriti. Energia kapha nadaje włosom odpowiednią strukturę, nawilżenie i połysk. Zdrowe włosy osoby w typie kapha są gęste, grube, ciężkie, lśniące i przejawiają tendencję do skrętu.

Jeśli w organizmie pojawia się nierównowaga w obrębie doszy kapha skutkiem jest nadmierna produkcja sebum, skóra i włosy mają skłonność do szybkiego przetłuszczania, może pojawić się tłusta odmiana łupieżu oraz świąd, włosy zaczynają wypadać.

Stan i wygląd włosów wiele zatem mówi nie tylko o naszej doszy przewodniej, ale także o źródłach problemów w obrębie dosz. I chociaż stan włosów i skóry głowy da się poprawić odpowiednią pielęgnacją i stosowaniem ziół dopasowanych do jej potrzeb, to jednak nie należy zapominać o utrzymaniu wewnętrznych dosz w równowadze za pomocą diety, zdrowych nawyków i odpowiedniego stylu życia. Bez tych elementów nasza dbałość o włosy może nie przynieść oczekiwanych efektów.

Zioła i oleje dla poszczególnych typów włosa

Ajurwedyjska pielęgnacja włosów bazuje na wykorzystaniu ziół i olejów w pielęgnacji.

Zioła i oleje pomagają nie tylko oczyścić czy odżywić włosy, ale ich odpowiednie dobranie warunkuje także ogólną równowagę dosz. Jeśli zioła nie zostaną odpowiednio dobrane do rodzaju i potrzeb włosa, może dojść do pogorszenia ich stanu oraz pogłębienia ewentualnej nierównowagi dosz. Zobaczmy, jakie zioła, rośliny i oleje sprawdzą się w pielęgnacji poszczególnych typów włosa:

Włosy vata

• Zioła i rośliny:

cebula, lukrecja, cedr, czarny sezam, ashwagandha, shatavari.

• Oleje:

sezamowy, migdałowy, rycynowy, oliwa z oliwek.

Włosy pitta

• Zioła i rośliny:

lukrecja, hibiskus, neem, lodhra, karanja, lotos.

• Oleje:

kokosowy, arganowy.

Włosy kapha

• Zioła i rośliny:

kozieradka, kostus, kamfora, berberys, pestki z winogron.

• Oleje:

sezamowy, oliwa z oliwek, z pestek winogron.

Zioła odpowiednie dla wszystkich typów włosów

Aloes, brahmi, bhringraj, amla, waleriana.

Ajuwedyjska pielęgnacja włosów w 3 krokach

Tradycyjna pielęgnacja włosów według ajurwedy oparta jest wyłącznie na naturalnych składnikach. Podstawą są sproszkowane zioła oraz naturalne oleje w czystej lub wzbogaconej o wyciągi z ziół postaci. Taka pielęgnacja jest znacznie łagodniejsza dla skóry i włosów niż ta z użyciem chemicznych detergentów, dzięki czemu nie wyjaławia i nie szkodzi skórze. Wręcz przeciwnie, wspomaga jej naturalne funkcje, odżywia i chroni, dzięki czemu skóra i włosy mogą rozkwitnąć i wydobyć z siebie swój naturalny blask. Naturalne zioła nie zakłócają również przepływu energii w kanałach srotas i jeśli są odpowiednio dobrane, wspierają także równowagę dosz oraz optymalne odżywienie tkanek.

Krok 1. Olejowanie

Ajurweda zaleca obfite oraz regularne olejowanie włosów przed ich myciem. Najlepiej sprawdzą się w tej roli naturalne oleje z pierwszego tłoczenia wzbogacone o wzmacniające ekstrakty z ziół (np. z amli, bhringraj czy brahmi). Regularnie wykonywany masaż skóry głowy z użyciem olejów wspiera pracę gruczołów łojowych, wspomaga krążenie zapewniając lepsze odżywienie i wzmocnie włosów, zapobiega ich przedwczesnemu siwieniu i wypadaniu. Pomaga także zredukować napięcie w obrębie mięśni głowy, oczu oraz twarzy i zrównoważyć zaburzone dosze. Dzięki masażowi olejem, włosy nabierają cudownego blasku, są lepiej nawilżone i chronione podczas mycia.

Olejowanie włosów i skóry głowy jest niezmiernie ważne z punktu widzenia ajurwedy. Ciepło generowane przez naszą aktywność umysłową, wzrokową i węchową wydostaje się na zewnątrz przez głowę, powodując nadmierne wysuszenie tej części ciała. Jeśli nie zapewnimy jej regularnego natłuszczania, włosy będą miały tendencję do suchości, łamliwości, siwienia i wypadania.

Ajurweda zaleca olejowanie skóry głowy 2-3 razy w tygodniu, choć najlepiej dobrać częstotliwość do typu i stanu włosów. Skłonne do przetłuszczania włosy kaphy będą wymagały rzadszego olejowania niż włosy vaty czy pitty. Olej nanosimy na skórę i włosy co najmniej 20 minut przed myciem, ale najlepsze rezultaty osiągniemy, gdy masaż wykonamy wieczorem poprzedniego dnia. Delikatne podgrzanie oleju zapewni dodatkowy efekt terapeutyczny i pomoże dobroczynnym właściwościom oleju przeniknąć głębiej.

Sposób wykonania masażu

Olejowanie włosów najlepiej jest połączyć z masażem głowy, który wspomoże odżywienie, zrelaksuje i ułatwi zasypianie.

1. Nanieś olej na skórę głowy.
2. Masuj skórę głowy zygzakowatymi lub okrężnymi ruchami przez ok. 15 minut, zaczynając od jej szczytu. Jeśli nie masz tyle czasu, skróć masaż chociaż do 5 minut.
3. Na zakończenie rozprowadź olej od podstawy włosów na całej ich długości.

Krok 2. Oczyszczanie włosów

Sebum wydzielane przez gruczoły łojowe oraz zanieczyszczenia i brud gromadzące się na włosach wymagają regularnego usuwania. Ajurweda stosuje do tego celu sproszkowane zioła, warzywa strączkowe i kwiaty (churna) wymieszane z wodą. W przeciwieństwie do tradycyjnych szamponów na bazie detergentów taka mieszanka odciąga tłuszcz i zabrudzenia jedynie z powierzchni skóry i włosów, nie naruszając naturalnej warstwy ochronnej. Lecznicze i wzmacniające właściwości ziół odżywiają korzeń włosa, pomagają uwolnić nagromadzone ciepło z głowy, wspierają wzrost włosa i naturalne procesy zachodzące w skórze.

Głównymi składnikami proszków do mycia włosów są rośliny zawierające saponiny czyli naturalne substancje zmydlające tłuszcz. Najlepiej w tej roli sprawdzają się orzechy piorące (reetha), shikakai, kwiat hibiskusa czy triphala. Uzupełnia się je roślinami wspomagającymi odżywienie i zdrowie włosa jak np. amla czy kozieradka.

Sposób mycia

1. 2-5 łyżek (ilość zależna od długości włosa) proszku myjącego wymieszać w kubku z niewielką ilością ciepłej wody, by powstała rzadka, lekko lejąca pasta. Do mikstury można dodać pół łyżeczki (lub więcej) miodu, który wspomoże nawilżenie włosów. Odstawić, najlepiej na całą noc lub odczekać chociaż 20 minut, aż zioła połączą się z wodą. Jeśli uprzednio mocno olejowałaś włosy, zrób podwójną porcję papki i umyj nią głowę 2 razy, spłukując najpierw poprzednią porcję.
2. Miksturę nanosić partiami na skórę głowy, delikatnie masując nią skalp. Na samym końcu rozprowadzić papkę na włosach. Odczekać 5 minut. Cały zabieg najlepiej stosować w trakcie prysznica lub kąpieli. Szampon nie będzie się pienić.
3. Włosy spłukać dokładnie wodą. Nie ma konieczności stosowania odżywki. Sam szampon już nią jest. Dodatek miodu i reetha spowoduje, ze włosy będą się dobrze rozczesywać.

Jeśli cały zabieg z użyciem sproszkowanych ziół jest dla ciebie zbyt kłopotliwy, w sklepach są dostępne także gotowe ajurwedyjskie szampony w upłynnionej formie. Choć zwykle mają one w sobie chemiczne detergenty, zawierają zwykle także liczne wyciągi z ajurwedyjskich ziół. Pomimo, iż nie są one idealną i w 100 % naturalną opcją, zdają się być dużo lepszym i zdrowszym wyborem niż tradycyjne, dostępne w sklepach szampony na bazie agresywnych detergentów. Sprawdzaj tylko dobrze składy i szukaj takich bez SLS/SLES oraz zawierających jak najwięcej naturalnych i czystych składników i ekstraktów.

Zioła w sproszkowanej formie najlepiej używać do każdego mycia, ale sprawdzą się też stosowane raz na jakiś czas, gdy dysponujesz większą ilością czasu. Mogą być również dodawane do maseczki, będącej podstawą trzeciego kroku ajurwedyjskiej pielęgnacji włosów.

Krok 3. Maseczka na włosy

Ajurwedyjska rutyna pielęgnacyjna przewiduje stosowanie raz na tydzień lub dwa ziołowej maseczki odżywczej, która działa wzmacniająco nie tylko na włosy, ale także pomaga oczyścić kanały srota, stanowiące wewnętrzny system, którymi poruszają się wszystkie energie i umożliwiający niezakłócony przebieg wszelkich procesów zachodzących w ciele. Naturalne składniki maski pomagają nie tylko odblokować kanały srota, ale także usuwają obumarłe komórki naskórka oraz nadmiar sebum i resztek kosmetyków, które nadbudowały się i utrudniają przenikanie substancji odżywczych w głąb skóry. Regularne stosowanie ziołowych masek pomaga też wspierać równowagę dosz i leczyć schorzenia skóry głowy jak łupież, wypadanie czy świąd.

Do najbardziej popularnych roślin wykorzystywanych do przygotowania maski należy amla, bhringraj, henna czy kozieradka do których dodaje się wodę lub inne składniki jak żel aloesowy, miód, jogurt czy białko jaja. Maskę nakłada się na skórę głowy oraz włosy i trzyma pod czepkiem przez 30-40 minut, po czym spłukuje letnią wodą.

Maseczki są szczególnie wskazane, gdy walczysz np. z łupieżem, wypadającymi włosami, po chorobie oraz przed rozpoczęciem przygody z olejowaniem włosów. Pozwalają oczyścić kanały srotas i przygotować skórę na głębokie wnikanie substancji odżywczych.

Korzyści ajurwedyjskiej pielęgnacji

Konsekwentne stosowanie ajurwedyjskiej rutyny pielęgnacyjnej przez co najmniej kilka miesięcy przyniesie twoim włosom szereg korzyści tj.:

• ustabilizuje poziom wydzielanego sebum, dzięki czemu częstotliwość mycia włosów zmniejszy się,
• włosy będą dobrze nawilżone i nie będą się łamać ani rozdwajać,
• poprawi się stan skóry głowy, zniknie świąd, łupież i wykwity,
• zmniejszy się problem z plątaniem włosów, a włosy znacznie rzadziej będą się elektryzować,
• włosy nabiorą zdrowego połysku i staną się bardziej elastyczne,
• będą szybciej rosły,
• na czole i czubku głowy pojawi się wysyp „baby hair”, włosy widocznie się zagęszczą,
• zmniejszy się tempo ich siwienia oraz wypadania.

Inne zabiegi wpływające na wygląd włosów

1. Czesanie

Czesanie włosów, to obok masażu głowy najefektywniejszy sposób pobudzenia krążenia w skórze. Pomaga rozplątać pasma włosów i rozprowadzić naturalny tłuszcz wydzielany przez skórę głowy po całej długości włosa. Jednak należy to robić umiejętnie. Zbytnie szarpanie i ciągnięcie włosów może je zniszczyć powodując ich łamanie i rozdwajanie końcówek.

Ajurweda zaleca delikatne czesanie kosmyków 1-2 razy dziennie. Do tego celu najlepiej nadaje się tępo zakończony drewniany grzebień. Nie należy jednak zapominać, by go regularnie czyścić i nie pożyczać go innym. Do włosów z łupieżem świetnie nadaje się grzebień wykonany z drewna neem, który ma naturalne, przeciwgrzybicze właściwości.

2. Regularne podcinanie włosów

Połamane włosy i cienkie lub rozdwojone końcówki nie wyglądają ani zdrowo ani dobrze. By zapewnić im ładny wygląd, należy je regularnie podcinać co 2-3 miesiące.

3. Unikanie chemicznych substancji

Mocno działające substancje chemiczne i detergenty używane w produktach do pielęgnacji i farbowania włosów nie są dobrym rozwiązaniem. Zmieniają naturalne pH skóry i włosów oraz pozbawiają je naturalnej warstwy ochronnej, przez co trudniej im zachować równowagę i bronić się przed szkodliwymi czynnikami z zewnątrz. Zamiast tego postaw na naturalne zioła i farby, które naprawdę pielęgnują i wzmacniają włosy, a nie tylko maskują powstałe problemy.

4. Suszenie włosów naturalnie

Zbyt częste używanie suszarki, prostownicy czy lokówki pozbawia włókno włosa wilgoci i w dłuższej perspektywie może spowodować poważne jego uszkodzenie. Ponadto podnosi poziom vata i pitta w ciele przyczyniając się do wysuszenia, łamania, rozdwajania i wypadania włosów. Dlatego najzdrowiej jest suszyć włosy naturalnie.

5. Ochrona włosów przed szkodliwymi wpływami środowiskowymi

Włosom szkodzi nie tylko chemia zawarta w tradycyjnych kosmetykach czy gorący nawiew suszarki, ale także zanieczyszczenie powietrza oraz promieniowanie UV, które upośledza wydzielanie sebum przez skórę. Dlatego gdy przebywasz dłużej na słońcu noś chustkę lub kapelusz ochronny. Chroń również włosy czepkiem, gdy regularnie chodzisz na basen. Przed słońcem i chlorowaną wodą ochroni też warstwa oleju, nałożona na włosy przed kąpielą.

6. Odpowiednia dieta

Zrównoważona dieta to jeden z kluczowych czynników mający wpływ na wygląd i zdrowie włosów. Dzięki diecie dopasowanej do potrzeb twojej konstytycji ciało i wszelkie jego składowe, w tym włosy mogą cieszyć się stanem ogólnej równowagi. Dla zdrowia włosów warto włączyć do swojej diety produkty bogate w witaminy A, B, C, D, E, K i D oraz minerały takie jak wapń, cynk, żelazo oraz źródła pełnowartościowego białka jak np. warzywa strączkowe czy orzechy. Włosy są w ajurwedzie ściśle powiązane z tkanką kostką, dlatego będą im służyć wszelkie produkty żywnościowe wzmacniające kości.

Ajurweda zaleca ponadto wdrożenie do posików przypraw wzmacniających siłę ognia trawiennego jak kozieradka, kumin, kurkuma, kolendra czy czarny pierprz. Sprawdzą się także takie zioła i mieszanki jak triphala, asafetyda czy owoce sezonowe (w tym przede wszystkim cytrusy), które wspierają pracę układu pokarmowego i ogólne trawienie.

Oprócz tego co jesz, ważne jest także jak jesz. Posiłki spożywaj w spokojnych miejscach, z dala od rozpraszających rozmów czy ekranu telewizora. Nie zapominaj też o długim przeżuwaniu pokarmu. Wszystkie te czynniki mają wpływ na skuteczność naszego trawienia.

7. Regularny ruch

Zdrowie naszego ciała i wszystkich jego komórek, zależy od skuteczności pozbywania się toksyn. Regularny wysiłek fizyczny wspomaga wydalanie ama z organizmu. Pot generowany w trakcie aktywności fizycznej pomaga nie tylko usunąć toksyny, ale odblokowuje także zatkane ujścia mieszków włosowych. W trakcie ćwiczeń skóra głowy wraz z krążącą szybciej krwią otrzymuje także więcej tlenu i składników pokarmowych. Ajurweda zaleca w tym celu przede wszystkim jogę (szczególnie wszystkie pozycje odwrócone, w których krew odpływa w kierunku głowy), techniki pranajamy oraz medytację pozwalające zrównoważyć ciało, umysł i ducha. Także umiarkowany trening kardio jak aerobik, zumba czy bieganie korzystnie zadziała na układ krążenia w całym ciele, wspomagając jednocześnie zdrowie włosów.

8. Ajurwedyjskie terapie

Regularnie wykonywane terapie ajurwedyjskie wspierają ogólne zdrowie, pomagają pozbyć sie nagromadzonych toksyn, odmładzają i przywracają równowagę dosz. Dzięki nim, blask odzyskają także twoje włosy.

Możesz korzystać z wszechstronnego zabiegu panchakarmy, albo zdecydować się na bardziej specjalistyczne zabiegi oczyszczające i równoważące wykonywane w obrębie głowy jak Nasya, Shirodhara, Shiro Abhyanga czy Shiro lepa. Wspomogą one nie tylko twój wygląd, ale także sferę umysłu i ducha, stanowiących ważne składowe pozwalające utrzymać stan wewnętrznej równowagi.